Wo4: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Autoritäten
Keine Bearbeitungszusammenfassung
 
(7 dazwischenliegende Versionen desselben Benutzers werden nicht angezeigt)
Zeile 60: Zeile 60:




 
(1) <u>Salomon spricket</u>
(1) Salomon spricket


Aller wyesheyt fundament
Aller wyesheyt fundament
Zeile 72: Zeile 71:




 
(2) S<u>(anc)tus jeronimus spricket</u>
(2) S(anc)tus jeronimus spricket


We na der werlde gut vnde ere steyt
We na der werlde gut vnde ere steyt
Zeile 84: Zeile 82:




 
(3) <u>S(anc)tus gregorius spricket</u>
(3) S(anc)tus gregorius spricket


Wat schal rikedom vnde gut
Wat schal rikedom vnde gut
Zeile 96: Zeile 93:




 
(4) A<u>ristotiles spricket</u>
(4) Aristotiles spricket


Mer bouen alle schole gy keren
Mer bouen alle schole gy keren
Zeile 108: Zeile 104:




 
(5) <u>Dauid spricket</u>
(5) Dauid spricket


De syne hopene in rikedom zeyt
De syne hopene in rikedom zeyt
Zeile 120: Zeile 115:




 
(6) <u>Vrydanck spricket</u>
(6) Vrydanck spricket


Ik hebbe gut dat ne is nycht myn
Ik hebbe gut dat ne is nycht myn
Zeile 132: Zeile 126:




(7) S(anc)tus johannes spricket
(7) <u>S(anc)tus johannes spricket</u>


We de werlt kuset
We de werlt kuset
Zeile 143: Zeile 137:




(8) S(anc)tus bernardus spricket
(8) S<u>(anc)tus bernardus spricket</u>


Synt de dot nemande enschonet
Synt de dot nemande enschonet
Zeile 154: Zeile 148:




(9) Salomon spricket
(9) <u>Salomon spricket</u>


Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne
Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne
Zeile 165: Zeile 159:




(10) S(anc)tus ambrosius spricket
(10) <u>S(anc)tus ambrosius spricket</u>


O du+" eddel creatu+"re <84r>
O du+" eddel creatu+"re <84r>
Zeile 176: Zeile 170:




(11) S(anc)tus bernardus spricket
(11) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


Alle dat qu+"aet dat wy lyden
Alle dat qu+"aet dat wy lyden
Zeile 187: Zeile 181:




(12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket
(12) <u>S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket</u>


Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent
Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent
Zeile 198: Zeile 192:




(13) Catho spricket
(13) <u>Catho spricket</u>


Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden
Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden
Zeile 209: Zeile 203:




(14) Ceneca <sic!> spricket
(14) <u>Ceneca <sic!> spricket</u>


Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>
Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>
Zeile 220: Zeile 214:




(15) S(anc)tus bernardus spricket
(15) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


Id is eyn hillich virdach
Id is eyn hillich virdach
Zeile 231: Zeile 225:




(16) Salomon spricket <84v>
(16) <u>Salomon spricket</u> <84v>


Salomon spricket de wyse here
Salomon spricket de wyse here
Zeile 242: Zeile 236:




(17) Danyel spricket
(17) <u>Danyel spricket</u>


We dusse korte tijt
We dusse korte tijt
Zeile 253: Zeile 247:




(18) S(anc)tus thomas spricket
(18) <u>S(anc)tus thomas spricket</u>


Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste
Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste
Zeile 264: Zeile 258:




(19) S(anc)tus paulus spricket
(19) <u>S(anc)tus paulus spricket</u>


[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet
[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet
Zeile 275: Zeile 269:




(20) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(20) <u>S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


Dyt spricket got der here
Dyt spricket got der here
Zeile 286: Zeile 280:




(21) S(anc)tus job spricket
(21) <u>S(anc)tus job spricket</u>


Wes gerne alleyne
Wes gerne alleyne
Zeile 297: Zeile 291:




(22) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(22) <u>S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


Gut vnde lant mote wy begeuen
Gut vnde lant mote wy begeuen
Zeile 308: Zeile 302:




(23) S(anc)tus augustinus spricket
(23) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


My ne wart nye beter dyngk bekant
My ne wart nye beter dyngk bekant
Zeile 319: Zeile 313:




(24) S(anc)tus ysayas spricket
(24) <u>S(anc)tus ysayas spricket</u>


We dar drecht van bynnen schyn
We dar drecht van bynnen schyn
Zeile 330: Zeile 324:




(25) S(anc)tus augustinus spricket
(25) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


Wo derstu+" dar jnne leuen
Wo derstu+" dar jnne leuen
Zeile 341: Zeile 335:




(26) S(anc)tus jeronimus spricket
(26) <u>S(anc)tus jeronimus spricket</u>


Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen
Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen
Zeile 352: Zeile 346:




(27) Vrydanck spricket <85v>
(27) <u>Vrydanck spricket</u> <85v>


Syet recht vnde bescheyt
Syet recht vnde bescheyt
Zeile 363: Zeile 357:




(28) S(anc)tus bernardus spricket
(28) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


De nycht enhort de ste(m)me der armen
De nycht enhort de ste(m)me der armen
Zeile 374: Zeile 368:




(29) S(anc)tus jeremyas spricket
(29) <u>S(anc)tus jeremyas spricket</u>


Synt alle werk lon schalen vntfan
Synt alle werk lon schalen vntfan
Zeile 385: Zeile 379:




(30) S(anc)tus augustinus spricket
(30) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


Dencke an den ju(n)gesten dach
Dencke an den ju(n)gesten dach
Zeile 396: Zeile 390:




(31) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(31) <u>S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


De woldat hebbet begangen
De woldat hebbet begangen
Zeile 407: Zeile 401:




(32) Vnse leu+"e here spricket
(32) <u>Vnse leu+"e here spricket</u>


Alsullik gherichte wyl ik dy geuen
Alsullik gherichte wyl ik dy geuen


Alse du+" hest ghedan in dyme leu+"en <86r>
Alse du+" hest ghedan in dyme leu+"en <86r>           [= Tr-18; Wi1-11]


Hestu denne vele gudes ghedan
Hestu denne vele gudes ghedan
Zeile 418: Zeile 412:




(33) Vrydanck spricket
(33) <u>Vrydanck spricket</u>


Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen
Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen
Zeile 429: Zeile 423:




Erläuterung:
''Erläuterung:''


u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt
''u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt''

Aktuelle Version vom 17. April 2024, 23:29 Uhr

Repertorium der mittelalterlichen Autoritäten

Wo4

Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek, Cod. 127a Blankenburg
Umfang 190 Bll.; hier 83r-86v
Datierung 3. V. 15. Jh.
Schreiber Unbekannte Hand
Schreibsprache Nordniederdeutsch/Lübisch (Lüneburg? H. Butzmann S. 134; C. Borchling. S. 116)
Inhalt u. a. Speculum humanae salvationis, Ludolfs von Sudheim Reise ins Heilige Land, Der Leyen Doctrinal, Lüneburger Chronik  bis 1414
Anzahl und Form 33 Vierzeiler
Autoritäten-Freidanke Marburger Repertorium der Freidank-Überlieferung

und Handschriftencensus

Katalog Butzmann, Hans: Die Blankenburger Handschriften. Frankfurt am Main 1966. (= Kataloge der Herzog-August-Bibliothek Wolfenbüttel. Die neue Reihe. Bd. 11) S. 134-137.
Archivbeschreibung --
Literatur
  • Borchling, Conrad: Mittelniederdeutsche Handschriften in Wolfenbüttel und benachbarten Bibliotheken. [Dritter Bericht]. Göttingen 1902 (= Nachichten von der Königl. Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Phil.-hist. Klasse. 1902. Beiheft) , S. 118-119. [online]
  • Franke, Ruth: Peter van Zirns Handschrift. Ein deutsches Schulbuch vom Ende des 15. Jh. Berlin 1932 (= Germanische Studien 127), S. 24.
Anschrift Herzog August Bibliothek

Handschriften-Abteilung Lessingplatz 1 38304 Wolfenbüttel

Bearbeiter Kathrin Wenzel (5.6.2006)


Transkription

<83r>

Eyn anbegyn aller salicheyt

Is de vruchte godes de ewighe wyesheyt


(1) Salomon spricket

Aller wyesheyt fundament

Isset dat men got leff hefft vnde kent

Vnde anbeden enen got

Vnde holden dar to syn ghebot


(2) S(anc)tus jeronimus spricket

We na der werlde gut vnde ere steyt

Vnde wemet wol in synen su+"nden geyt

Dat is eyn teken ghewys

Syner ewygen vordomenys


(3) S(anc)tus gregorius spricket

Wat schal rikedom vnde gut

Synt ik v(m)mer steruen moet

Tytlik gut ku(m)met vnde vert

De ewyge vroude is alle wege wert


(4) Aristotiles spricket

Mer bouen alle schole gy keren

Iuwe myldicheyt to groten eren

Dar ku(m)met lon aff bou+"en all <83v>

Dat iu ewichlik blyuen schal


(5) Dauid spricket

De syne hopene in rikedom zeyt

Dat ny(m)met gerne eyn ydel ende

De graue synt syn v(m)me cleyt

Vnde de helssche pine ane ende


(6) Vrydanck spricket

Ik hebbe gut dat ne is nycht myn

Och got wes mach et syn

It ne steyt nycht mer in myn ghebot

Den ik vortere vnde geue v(m)me got


(7) S(anc)tus johannes spricket

We de werlt kuset

Dar mede he got vorluset

Wen dat denne geyt an eyn scheyden

So is he qu+"yet van en beyden


(8) S(anc)tus bernardus spricket

Synt de dot nemande enschonet

We schal denne de werlt my(n)nen

De werlt ene selden lonet

Efftu dat rechte wu+"lt vorsynnen


(9) Salomon spricket

Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne

Dat wy vns keren an ewicheyt

Wente alle vnse kunst an vns vorgeyt

Wente wy moten yo van hynne


(10) S(anc)tus ambrosius spricket

O du+" eddel creatu+"re <84r>

Wultu+" myt gode vor enyget syn

So suc in <den über Zeile> adel der selen dyn

Vnde dode dyne bose nature


(11) S(anc)tus bernardus spricket

Alle dat qu+"aet dat wy lyden

Dat vordenet vnse sunde

Dede wy alse wy scholden

Got de dede allent wat wy wolden


(12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket

Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent

So vlu+"e qu+"aet vnde holt dyk in dogeden eu+"en

Wentte ghewonheit doge(n)tliker zaken

En ne kan de nature nycht wol anders ghemaken


(13) Catho spricket

Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden

Du syest ju+"nck effte olt up erden

Settestu dat in dynen syn

So deystu der sunde vele myn


(14) Ceneca <sic!> spricket

Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>

Nochten weren se my v(n)mere

V(m)me ere grote vnnledicheyt

Dat bewyset my myn beschedenicheit


(15) S(anc)tus bernardus spricket

Id is eyn hillich virdach

Alse men van sunden vyren mach

De doget bou+"en alle doget geyt

De eme bosen willen wedder steyt


(16) Salomon spricket <84v>

Salomon spricket de wyse here

Neen dvngk hatet got mere

Dan houart dat vorstayt

Wente sy bouen alle sunde gaet


(17) Danyel spricket

We dusse korte tijt

Vor de ewige(n) vroude ny(m)met

De hefft syk soluen bedragen

Vnde ty(m)mert up enen regen bogen


(18) S(anc)tus thomas spricket

Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste

Vnde ty(m)meren grote veste

My hefft wu(n)der dat wy nycht en mu+"ren

Dar wy ewichliken mogen duren


(19) S(anc)tus paulus spricket

[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet

De ne mach nycht vorderu+"en

Wente we na deme vlessche leuet

De moet ewichliken steruen


(20) S(anc)tus jeronim(us) spricket

Dyt spricket got der here

De otmodich vnde duldich were

Vnde suluen wol bekende syk

De mynssche were gar selich


(21) S(anc)tus job spricket

Wes gerne alleyne

Vnde holt dyne dancken reyne <85r>

Vnde holt vor ogen de teyn ghebot

Vnde bouen alle dyngk so hebbe leff got


(22) S(anc)tus jeronim(us) spricket

Gut vnde lant mote wy begeuen

Vnse dat volget vns na vnsem(e) leuen

Hir v(m)me doe alle dyngk in deme besten

Effte dat alle dage were in dyme lesten


(23) S(anc)tus augustinus spricket

My ne wart nye beter dyngk bekant

Alse ik my kan vorsynnen

Den horsamycheit in ordens bant

Vnde dat van rechter mynen


(24) S(anc)tus ysayas spricket

We dar drecht van bynnen schyn

Van gheprofften orden

He en drage leue in deme herten syn

He wert anders syner selen enmorder


(25) S(anc)tus augustinus spricket

Wo derstu+" dar jnne leuen

Dar du node woldest jnne steruen

Jn alle dynen werken

Schaltu dynen ende merken


(26) S(anc)tus jeronimus spricket

Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen

Dat du gut heddest gedan

De wyle du+" byst ghesunt wyff effte man

Des schaltu in der tijt bestan


(27) Vrydanck spricket <85v>

Syet recht vnde bescheyt

Der doghede cronen drechyt

So ne hebbe ik nicht beters ghelesen

Den woldun vnde vrolik wesen


(28) S(anc)tus bernardus spricket

De nycht enhort de ste(m)me der armen

Vnde en let syk er ghebrek nycht erbarmen

De ne schal got horen nycht

Alse he komet in grot vordreyt


(29) S(anc)tus jeremyas spricket

Synt alle werk lon schalen vntfan

So is dat gude wol gedan

Wat licht dy dar an wo du leuest up erden

Dat du ewich salich mogest werden


(30) S(anc)tus augustinus spricket

Dencke an den ju(n)gesten dach

Alse men scryet owy vnde owach

Dar eyn jtlik moet rede geuen

Wat begangen hefft syn leuent


(31) S(anc)tus jeronim(us) spricket

De woldat hebbet begangen

De gan in de ewicheyt

De bosen moten gan geu+"angen

In dat vur dat nu(m)mer vorgeyt


(32) Vnse leu+"e here spricket

Alsullik gherichte wyl ik dy geuen

Alse du+" hest ghedan in dyme leu+"en <86r> [= Tr-18; Wi1-11]

Hestu denne vele gudes ghedan

So wyl ik dy in myn rike vntfan


(33) Vrydanck spricket

Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen

Vele ghehort vnde nycht vorstanden

Vele gheseen vnde nycht ghemerket

Dat synt alle vorloren werke


Erläuterung:

u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt