Wo4: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Autoritäten
(Zeilenumbruch)
Zeile 52: Zeile 52:


= Transkription =
= Transkription =




Zeile 59: Zeile 60:


Is de vruchte godes de ewighe wyesheyt
Is de vruchte godes de ewighe wyesheyt
(1) Salomon spricket


(1) Salomon spricket
(1) <u>Salomon spricket</u>


Aller wyesheyt fundament
Aller wyesheyt fundament
Zeile 69: Zeile 71:


Vnde holden dar to syn ghebot
Vnde holden dar to syn ghebot
(2) S(anc)tus jeronimus spricket


(2) S(anc)tus jeronimus spricket
(2) <u>S(anc)tus jeronimus spricket</u>


We na der werlde gut vnde ere steyt
We na der werlde gut vnde ere steyt
Zeile 80: Zeile 83:
Syner ewygen vordomenys
Syner ewygen vordomenys


 
(3) <u>S(anc)tus gregorius spricket</u>
(3) S(anc)tus gregorius spricket


Wat schal rikedom vnde gut
Wat schal rikedom vnde gut
Zeile 90: Zeile 92:


De ewyge vroude is alle wege wert
De ewyge vroude is alle wege wert
(4) Aristotiles spricket


(4) Aristotiles spricket
(4) <u>Aristotiles spricket</u>


Mer bouen alle schole gy keren
Mer bouen alle schole gy keren
Zeile 100: Zeile 103:


Dat iu ewichlik blyuen schal
Dat iu ewichlik blyuen schal
(5) Dauid spricket


(5) Dauid spricket
(5) <u>Dauid spricket</u>


De syne hopene in rikedom zeyt
De syne hopene in rikedom zeyt
Zeile 110: Zeile 114:


Vnde de helssche pine ane ende
Vnde de helssche pine ane ende
(6) Vrydanck spricket


(6) Vrydanck spricket
(6) <u>Vrydanck spricket</u>


Ik hebbe gut dat ne is nycht myn
Ik hebbe gut dat ne is nycht myn
Zeile 120: Zeile 125:


Den ik vortere vnde geue v(m)me got
Den ik vortere vnde geue v(m)me got
(7) S(anc)tus johannes spricket


(7) S(anc)tus johannes spricket
(7) <u>S(anc)tus johannes spricket</u>


We de werlt kuset
We de werlt kuset
Zeile 130: Zeile 136:


So is he qu+"yet van en beyden
So is he qu+"yet van en beyden
(8) S(anc)tus bernardus spricket


(8) S(anc)tus bernardus spricket
(8) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


Synt de dot nemande enschonet
Synt de dot nemande enschonet
Zeile 140: Zeile 147:


Efftu dat rechte wu+"lt vorsynnen
Efftu dat rechte wu+"lt vorsynnen
(9) Salomon spricket


(9) Salomon spricket
(9) <u>Salomon spricket</u>


Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne
Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne
Zeile 150: Zeile 158:


Wente wy moten yo van hynne
Wente wy moten yo van hynne
(10) S(anc)tus ambrosius spricket


(10) S(anc)tus ambrosius spricket
(10) <u>S(anc)tus ambrosius spricket</u>


O du+" eddel creatu+"re <84r>
O du+" eddel creatu+"re <84r>
Zeile 160: Zeile 169:


Vnde dode dyne bose nature
Vnde dode dyne bose nature
(11) S(anc)tus bernardus spricket


(11) S(anc)tus bernardus spricket
(11) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


Alle dat qu+"aet dat wy lyden
Alle dat qu+"aet dat wy lyden
Zeile 170: Zeile 180:


Got de dede allent wat wy wolden
Got de dede allent wat wy wolden
(12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket


(12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket
(12) <u>S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket</u>


Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent
Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent
Zeile 180: Zeile 191:


En ne kan de nature nycht wol anders ghemaken
En ne kan de nature nycht wol anders ghemaken
(13) Catho spricket


(13) Catho spricket
(13) <u>Catho spricket</u>


Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden
Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden
Zeile 190: Zeile 202:


So deystu der sunde vele myn
So deystu der sunde vele myn
(14) Ceneca <sic!> spricket


(14) Ceneca <sic!> spricket
(14) <u>Ceneca <sic!> spricket</u>


Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>
Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>
Zeile 200: Zeile 213:


Dat bewyset my myn beschedenicheit
Dat bewyset my myn beschedenicheit
(15) S(anc)tus bernardus spricket


(15) S(anc)tus bernardus spricket
(15) S<u>(anc)tus bernardus spricket</u>


Id is eyn hillich virdach
Id is eyn hillich virdach
Zeile 210: Zeile 224:


De eme bosen willen wedder steyt
De eme bosen willen wedder steyt
(16) Salomon spricket <84v>


(16) Salomon spricket <84v>
(16) <u>Salomon spricket</u> <84v>


Salomon spricket de wyse here
Salomon spricket de wyse here
Zeile 220: Zeile 235:


Wente sy bouen alle sunde gaet
Wente sy bouen alle sunde gaet
(17) Danyel spricket


(17) Danyel spricket
(17) <u>Danyel spricket</u>


We dusse korte tijt
We dusse korte tijt
Zeile 230: Zeile 246:


Vnde ty(m)mert up enen regen bogen
Vnde ty(m)mert up enen regen bogen
(18) S(anc)tus thomas spricket


(18) S(anc)tus thomas spricket
(18) <u>S(anc)tus thomas spricket</u>


Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste
Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste
Zeile 240: Zeile 257:


Dar wy ewichliken mogen duren
Dar wy ewichliken mogen duren
(19) S(anc)tus paulus spricket


(19) S(anc)tus paulus spricket
(19) <u>S(anc)tus paulus spricket</u>


[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet
[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet
Zeile 250: Zeile 268:


De moet ewichliken steruen
De moet ewichliken steruen
(20) S(anc)tus jeronim(us) spricket


(20) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(20<u>) S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


Dyt spricket got der here
Dyt spricket got der here
Zeile 260: Zeile 279:


De mynssche were gar selich
De mynssche were gar selich
(21) S(anc)tus job spricket


(21) S(anc)tus job spricket
(21) <u>S(anc)tus job spricket</u>


Wes gerne alleyne
Wes gerne alleyne
Zeile 270: Zeile 290:


Vnde bouen alle dyngk so hebbe leff got
Vnde bouen alle dyngk so hebbe leff got
(22) S(anc)tus jeronim(us) spricket


(22) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(22) <u>S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


Gut vnde lant mote wy begeuen
Gut vnde lant mote wy begeuen
Zeile 280: Zeile 301:


Effte dat alle dage were in dyme lesten
Effte dat alle dage were in dyme lesten
(23) S(anc)tus augustinus spricket


(23) S(anc)tus augustinus spricket
(23) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


My ne wart nye beter dyngk bekant
My ne wart nye beter dyngk bekant
Zeile 290: Zeile 312:


Vnde dat van rechter mynen
Vnde dat van rechter mynen
(24) S(anc)tus ysayas spricket


(24) S(anc)tus ysayas spricket
(24) S<u>(anc)tus ysayas spricket</u>


We dar drecht van bynnen schyn
We dar drecht van bynnen schyn
Zeile 300: Zeile 323:


He wert anders syner selen enmorder
He wert anders syner selen enmorder
(25) S(anc)tus augustinus spricket


(25) S(anc)tus augustinus spricket
(25) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


Wo derstu+" dar jnne leuen
Wo derstu+" dar jnne leuen
Zeile 310: Zeile 334:


Schaltu dynen ende merken
Schaltu dynen ende merken
(26) S(anc)tus jeronimus spricket


(26) S(anc)tus jeronimus spricket
(26) <u>S(anc)tus jeronimus spricket</u>


Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen
Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen
Zeile 320: Zeile 345:


Des schaltu in der tijt bestan
Des schaltu in der tijt bestan
(27) Vrydanck spricket <85v>


(27) Vrydanck spricket <85v>
(27) <u>Vrydanck spricket</u> <85v>


Syet recht vnde bescheyt
Syet recht vnde bescheyt
Zeile 330: Zeile 356:


Den woldun vnde vrolik wesen
Den woldun vnde vrolik wesen
(28) S(anc)tus bernardus spricket


(28) S(anc)tus bernardus spricket
(28) <u>S(anc)tus bernardus spricket</u>


De nycht enhort de ste(m)me der armen
De nycht enhort de ste(m)me der armen
Zeile 340: Zeile 367:


Alse he komet in grot vordreyt
Alse he komet in grot vordreyt
(29) S(anc)tus jeremyas spricket


(29) S(anc)tus jeremyas spricket
(29) <u>S(anc)tus jeremyas spricket</u>


Synt alle werk lon schalen vntfan
Synt alle werk lon schalen vntfan
Zeile 350: Zeile 378:


Dat du ewich salich mogest werden
Dat du ewich salich mogest werden
(30) S(anc)tus augustinus spricket


(30) S(anc)tus augustinus spricket
(30) <u>S(anc)tus augustinus spricket</u>


Dencke an den ju(n)gesten dach
Dencke an den ju(n)gesten dach
Zeile 360: Zeile 389:


Wat begangen hefft syn leuent
Wat begangen hefft syn leuent
(31) S(anc)tus jeronim(us) spricket


(31) S(anc)tus jeronim(us) spricket
(31) <u>S(anc)tus jeronim(us) spricket</u>


De woldat hebbet begangen
De woldat hebbet begangen
Zeile 370: Zeile 400:


In dat vur dat nu(m)mer vorgeyt
In dat vur dat nu(m)mer vorgeyt
(32) Vnse leu+"e here spricket


(32) Vnse leu+"e here spricket
(32) <u>Vnse leu+"e here spricket</u>


Alsullik gherichte wyl ik dy geuen
Alsullik gherichte wyl ik dy geuen
Zeile 380: Zeile 411:


So wyl ik dy in myn rike vntfan
So wyl ik dy in myn rike vntfan
(33) Vrydanck spricket


(33) Vrydanck spricket
(33) <u>Vrydanck spricket</u>


Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen
Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen
Zeile 391: Zeile 423:
Dat synt alle vorloren werke
Dat synt alle vorloren werke


Erläuterung:


u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt
''Erläuterung:''
 
''u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt''

Version vom 11. August 2023, 22:40 Uhr

Repertorium der mittelalterlichen Autoritäten

Wo4

Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek, Cod. 127a Blankenburg
Umfang 190 Bll.; hier 83r-86v
Datierung 3. V. 15. Jh.
Schreiber Unbekannte Hand
Schreibsprache Nordniederdeutsch/Lübisch (Lüneburg? H. Butzmann S. 134; C. Borchling. S. 116)
Inhalt u. a. Speculum humanae salvationis, Ludolfs von Sudheim Reise ins Heilige Land, Der Leyen Doctrinal, Lüneburger Chronik  bis 1414
Anzahl und Form 33 Vierzeiler
Autoritäten-Freidanke Marburger Repertorium der Freidank-Überlieferung

und Handschriftencensus

Katalog Butzmann, Hans: Die Blankenburger Handschriften. Frankfurt am Main 1966. (= Kataloge der Herzog-August-Bibliothek Wolfenbüttel. Die neue Reihe. Bd. 11) S. 134-137.
Archivbeschreibung --
Literatur
  • Borchling, Conrad: Mittelniederdeutsche Handschriften in Wolfenbüttel und benachbarten Bibliotheken. [Dritter Bericht]. Göttingen 1902 (= Nachichten von der Königl. Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Phil.-hist. Klasse. 1902. Beiheft) , S. 118-119. [online]
  • Franke, Ruth: Peter van Zirns Handschrift. Ein deutsches Schulbuch vom Ende des 15. Jh. Berlin 1932 (= Germanische Studien 127), S. 24.
Anschrift Herzog August Bibliothek

Handschriften-Abteilung Lessingplatz 1 38304 Wolfenbüttel

Bearbeiter Kathrin Wenzel (5.6.2006)


Transkription

<83r>

Eyn anbegyn aller salicheyt

Is de vruchte godes de ewighe wyesheyt (1) Salomon spricket

(1) Salomon spricket

Aller wyesheyt fundament

Isset dat men got leff hefft vnde kent

Vnde anbeden enen got

Vnde holden dar to syn ghebot (2) S(anc)tus jeronimus spricket

(2) S(anc)tus jeronimus spricket

We na der werlde gut vnde ere steyt

Vnde wemet wol in synen su+"nden geyt

Dat is eyn teken ghewys

Syner ewygen vordomenys

(3) S(anc)tus gregorius spricket

Wat schal rikedom vnde gut

Synt ik v(m)mer steruen moet

Tytlik gut ku(m)met vnde vert

De ewyge vroude is alle wege wert (4) Aristotiles spricket

(4) Aristotiles spricket

Mer bouen alle schole gy keren

Iuwe myldicheyt to groten eren

Dar ku(m)met lon aff bou+"en all <83v>

Dat iu ewichlik blyuen schal (5) Dauid spricket

(5) Dauid spricket

De syne hopene in rikedom zeyt

Dat ny(m)met gerne eyn ydel ende

De graue synt syn v(m)me cleyt

Vnde de helssche pine ane ende (6) Vrydanck spricket

(6) Vrydanck spricket

Ik hebbe gut dat ne is nycht myn

Och got wes mach et syn

It ne steyt nycht mer in myn ghebot

Den ik vortere vnde geue v(m)me got (7) S(anc)tus johannes spricket

(7) S(anc)tus johannes spricket

We de werlt kuset

Dar mede he got vorluset

Wen dat denne geyt an eyn scheyden

So is he qu+"yet van en beyden (8) S(anc)tus bernardus spricket

(8) S(anc)tus bernardus spricket

Synt de dot nemande enschonet

We schal denne de werlt my(n)nen

De werlt ene selden lonet

Efftu dat rechte wu+"lt vorsynnen (9) Salomon spricket

(9) Salomon spricket

Alle der werlde wyesheyt licht an eme synne

Dat wy vns keren an ewicheyt

Wente alle vnse kunst an vns vorgeyt

Wente wy moten yo van hynne (10) S(anc)tus ambrosius spricket

(10) S(anc)tus ambrosius spricket

O du+" eddel creatu+"re <84r>

Wultu+" myt gode vor enyget syn

So suc in <den über Zeile> adel der selen dyn

Vnde dode dyne bose nature (11) S(anc)tus bernardus spricket

(11) S(anc)tus bernardus spricket

Alle dat qu+"aet dat wy lyden

Dat vordenet vnse sunde

Dede wy alse wy scholden

Got de dede allent wat wy wolden (12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket

(12) S(anc)tus petrus ap(ostu)lus spricket

Wu+"ltu behalden dat ewyge leu+"ent

So vlu+"e qu+"aet vnde holt dyk in dogeden eu+"en

Wentte ghewonheit doge(n)tliker zaken

En ne kan de nature nycht wol anders ghemaken (13) Catho spricket

(13) Catho spricket

Dencke wat du werst byst vnde ok schalt werden

Du syest ju+"nck effte olt up erden

Settestu dat in dynen syn

So deystu der sunde vele myn (14) Ceneca <sic!> spricket

(14) Ceneca <sic!> spricket

Dat sunde nicht sunde enwere <gebessert aus enweren>

Nochten weren se my v(n)mere

V(m)me ere grote vnnledicheyt

Dat bewyset my myn beschedenicheit (15) S(anc)tus bernardus spricket

(15) S(anc)tus bernardus spricket

Id is eyn hillich virdach

Alse men van sunden vyren mach

De doget bou+"en alle doget geyt

De eme bosen willen wedder steyt (16) Salomon spricket <84v>

(16) Salomon spricket <84v>

Salomon spricket de wyse here

Neen dvngk hatet got mere

Dan houart dat vorstayt

Wente sy bouen alle sunde gaet (17) Danyel spricket

(17) Danyel spricket

We dusse korte tijt

Vor de ewige(n) vroude ny(m)met

De hefft syk soluen bedragen

Vnde ty(m)mert up enen regen bogen (18) S(anc)tus thomas spricket

(18) S(anc)tus thomas spricket

Wy synt hir <hir a. l. R. ergänzt> vromde geste

Vnde ty(m)meren grote veste

My hefft wu(n)der dat wy nycht en mu+"ren

Dar wy ewichliken mogen duren (19) S(anc)tus paulus spricket

(19) S(anc)tus paulus spricket

[Wy synt gestr.] We na dem(e) geiste vn(d) na der warheit leuet

De ne mach nycht vorderu+"en

Wente we na deme vlessche leuet

De moet ewichliken steruen (20) S(anc)tus jeronim(us) spricket

(20) S(anc)tus jeronim(us) spricket

Dyt spricket got der here

De otmodich vnde duldich were

Vnde suluen wol bekende syk

De mynssche were gar selich (21) S(anc)tus job spricket

(21) S(anc)tus job spricket

Wes gerne alleyne

Vnde holt dyne dancken reyne <85r>

Vnde holt vor ogen de teyn ghebot

Vnde bouen alle dyngk so hebbe leff got (22) S(anc)tus jeronim(us) spricket

(22) S(anc)tus jeronim(us) spricket

Gut vnde lant mote wy begeuen

Vnse dat volget vns na vnsem(e) leuen

Hir v(m)me doe alle dyngk in deme besten

Effte dat alle dage were in dyme lesten (23) S(anc)tus augustinus spricket

(23) S(anc)tus augustinus spricket

My ne wart nye beter dyngk bekant

Alse ik my kan vorsynnen

Den horsamycheit in ordens bant

Vnde dat van rechter mynen (24) S(anc)tus ysayas spricket

(24) S(anc)tus ysayas spricket

We dar drecht van bynnen schyn

Van gheprofften orden

He en drage leue in deme herten syn

He wert anders syner selen enmorder (25) S(anc)tus augustinus spricket

(25) S(anc)tus augustinus spricket

Wo derstu+" dar jnne leuen

Dar du node woldest jnne steruen

Jn alle dynen werken

Schaltu dynen ende merken (26) S(anc)tus jeronimus spricket

(26) S(anc)tus jeronimus spricket

Alse du schalt steruen wan du denne woldest willen

Dat du gut heddest gedan

De wyle du+" byst ghesunt wyff effte man

Des schaltu in der tijt bestan (27) Vrydanck spricket <85v>

(27) Vrydanck spricket <85v>

Syet recht vnde bescheyt

Der doghede cronen drechyt

So ne hebbe ik nicht beters ghelesen

Den woldun vnde vrolik wesen (28) S(anc)tus bernardus spricket

(28) S(anc)tus bernardus spricket

De nycht enhort de ste(m)me der armen

Vnde en let syk er ghebrek nycht erbarmen

De ne schal got horen nycht

Alse he komet in grot vordreyt (29) S(anc)tus jeremyas spricket

(29) S(anc)tus jeremyas spricket

Synt alle werk lon schalen vntfan

So is dat gude wol gedan

Wat licht dy dar an wo du leuest up erden

Dat du ewich salich mogest werden (30) S(anc)tus augustinus spricket

(30) S(anc)tus augustinus spricket

Dencke an den ju(n)gesten dach

Alse men scryet owy vnde owach

Dar eyn jtlik moet rede geuen

Wat begangen hefft syn leuent (31) S(anc)tus jeronim(us) spricket

(31) S(anc)tus jeronim(us) spricket

De woldat hebbet begangen

De gan in de ewicheyt

De bosen moten gan geu+"angen

In dat vur dat nu(m)mer vorgeyt (32) Vnse leu+"e here spricket

(32) Vnse leu+"e here spricket

Alsullik gherichte wyl ik dy geuen

Alse du+" hest ghedan in dyme leu+"en <86r>

Hestu denne vele gudes ghedan

So wyl ik dy in myn rike vntfan (33) Vrydanck spricket

(33) Vrydanck spricket

Vele gheyaget vnde nycht gheu+"a<n>gen

Vele ghehort vnde nycht vorstanden

Vele gheseen vnde nycht ghemerket

Dat synt alle vorloren werke


Erläuterung:

u+": Vokal u durch graphisches Mittel gekennzeichnet, vom Schreiber unregelmäßig genutzt